Uit de ruim 300 ingestuurde ideeën zijn er veertien gekozen om onder professionele begeleiding verder te worden uitgewerkt om van idee naar actie te komen.
Hiervoor worden nu rijkscollega's gezocht die de plannen willen testen. Interesse? Lees er meer over op deze pagina.
De beschrijving van de ideeën is tot stand gekomen op basis van de ingediende ideeën. Sommige ideeën zijn meerdere keren ingediend en andere ideeën hangen met elkaar samen. Daarom zijn deze samengevoegd, zodat we verschillende invalshoeken en accenten kunnen meenemen.
De gekozen ideeën worden momenteel uitgewerkt door projectgroepen. Op 4 oktober presenteren de projectgroepen hun uitgewerkte en geteste plannen. Hieruit worden de beste ideeën (maximaal 4) gekozen voor verdere uitwerking en om te onderzoeken of rijksbrede invoering mogelijk is.
De mobiliteitskaart ook geschikt maken voor privégebruik van de trein
Veel mensen vinden het openbaar vervoer te duur in vergelijking met de auto en het is makkelijk om even de auto te pakken. Dit idee kan mensen een zetje geven om ook privé vaker met het openbaar vervoer te reizen in plaats van met de auto. Je kunt denken aan het koppelen van een dalurenkaart voor privéreizen aan de mobiliteitskaart, een samenreiskaart voor familie of een budget voor privéreizen in het OV of een deelauto.
Het vergoeden van verschillende vervoersmiddelen voor woon-werkverkeer of dienstreizen
Op dit moment maken mensen vaak een keuze tussen een reis per auto of een reis per openbaar vervoer, soms in combinatie met fiets. Maar veel collega’s zouden het meest duurzaam én tijdsefficiënt naar het werk kunnen reizen met een combinatie van soorten vervoer. Je gaat bijvoorbeeld met de auto naar een OV-hub (een station of bus-knooppunt) en pakt daar een trein of bus en sluit je reis daarna af met een OV-fiets of een stukje wandelen. Of je gaat voor een dienstreis eerst met de trein en neemt daarna een deelauto voor het laatste stukje naar een met openbaar vervoer slecht bereikbare bestemming. Deze combinatie van vormen van vervoer zijn nu niet altijd mogelijk of worden niet vergoed.
Autobezit en autogebruik verlagen door stimuleren van deelauto’s en carpoolen
Autodelen kan worden gestimuleerd door een deelauto-abonnement voor privégebruik een IKB-doel te maken. Hierdoor daalt het autobezit en maken mensen beter de afweging of ze wel of niet de auto nemen. De cao biedt de kans om autodelen te stimuleren. Carpoolen zorgt voor minder auto’s op de weg doordat mensen samen reizen en zorgt daarmee ook voor minder uitstoot en minder files. Stimuleren van carpoolen bij woon-werkverkeer en dienstreizen kan bijvoorbeeld door een samenreis-app en door een hogere kilometervergoeding.
Verder stimuleren van gebruik van de fiets
De cao stimuleert dat rijksambtenaren met de fiets naar het werk komen. Maar er is meer mogelijk om fietsen aantrekkelijker te maken. Zoals een jaarlijks onderhoudsbudget, vergoeding van de kosten van de fietsenstalling of de mogelijkheid om bij aankomst met de trein een OV-fiets te gebruiken bij woon-werkverkeer. En afhankelijk van het seizoen meer of minder met de fiets naar het werk.
Het gebruik van meerdere telefoons, iPads en computers verminderen
ICT is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven en werk. Maar apparaten gebruiken veel grondstoffen en de CO2-uitstoot van ICT is hoog. Met deze ideeën willen we het aantal apparaten verminderen of voor de duurzame optie kiezen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het verlengen van de levensduur van apparaten, minder apparaten per ambtenaar (bring your own device) en het beschikbaar stellen van gebruikte apparaten aan maatschappelijke organisaties.
Mails, nota’s en andere documenten worden nu tegelijkertijd op meerdere plekken opgeslagen. Dat kost heel veel energie. Eén jaar lang 20 e-mails per dag door één gebruiker kost net zoveel energie als 1000 kilometer met de auto. Het idee is om documenten slechts één keer op te slaan in bijvoorbeeld een SharePoint-platform. Met een linkje ga je naar het document. Dit maakt het ook mogelijk om gezamenlijk op hetzelfde moment in een document te werken. Dat past bij opgavegericht, en hybride werken. Hiermee sla je twee vliegen in één klap: Verbetering van de informatiehuishouding en ICT middelen van de Rijksoverheid en een schoner milieu.
De overheidsgebouwen zijn hard, vlak en stenig. Het groen binnen en om de gebouwen is vaak onderhoudsarm ingericht en heeft nauwelijks waarde voor de biodiversiteit. Dit idee gaat over het vergroenen van de werkomgeving, het vergroten van de biodiversiteit en het welzijn van de rijksambtenaren. Binnen krijgt ieder raam een plantenbak. Op daken komt groen, bijv. met een groentetuin. Waar mogelijk komt ook groen tegen de gevels van rijksgebouwen. Het groen om de rijksgebouwen wordt natuurlijk ingericht, met inheemse kruiden en bloemen, waardoor een habitat wordt gecreëerd voor – vaak bedreigde – bijen, vlinders en andere insecten. Het beheer van het groen vindt plaats door medewerkers van Binnenwerk waardoor meer werk wordt gecreëerd voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar ook andere rijksambtenaren kunnen een stukje groen in eigen beheer nemen. Een groene werkomgeving heeft niet alleen waarde voor de biodiversiteit maar draagt ook bij aan verkoeling van gebouwen en de omgeving en heeft een positief effect op het welzijn en de gezondheid.
Duurzaamheid in P-gesprek
Maak duurzaamheid een onderdeel van de gesprekken tussen leidinggevende en werknemer. Hiermee vergroot je het bewustzijn van werknemers van de milieueffecten van gedrag. Zo kan worden besproken wat medewerkers nu al doen op het gebied van duurzaamheid, bijvoorbeeld voor een aantal punten zoals minimaliseren afval (bijvoorbeeld printpapier), opruimen van overbodige data (e-waste) en het reisgedrag. Daarnaast kan worden besproken welke kansen en mogelijkheden medewerkers binnen hun werk zien om nog verder te verduurzamen en wat daar voor nodig is. Op deze manier genereer je veel ideeën van heel klein en makkelijk op te pakken binnen de eigen organisatie tot zaken die wellicht zelfs Rijksbreed relevant zijn.
Stimuleren van duurzame voeding
In de bedrijfskantines staat een steeds ruimere keuze aan plantaardig eten en drinken. Ook bij de aangeboden borrels is de vegetarische borrel bij nieuwe contracten de eerste optie. De bezoeker in de kantine maakt zelf een keuze maar kiest nog vaak voor vlees. Prijsprikkels werken. Door vegetarische opties goedkoper te maken dan vlees stimuleer je dat rijksambtenaren daarvoor kiezen. Als je op het werk kennis maakt met hoe lekker een plantaardige maaltijd of een borrelhapje kan zijn, landt dit misschien ook op de eigen keukentafel! Naast het stimuleren van plantaardig voedsel, worden zoveel mogelijk producten bij het Rijk biologisch en wordt lokaal en van het seizoen ingekocht. Door als grootste werkgever van Nederland om te schakelen naar vegetarisch, biologisch, lokaal en van het seizoen, ondersteunen we de benodigde landbouwtransitie.
Repareren als (sociale) service voor langer gebruik apparaten
Repareren, onderhoud of tweedehands gaat voor opnieuw aanschaffen. Dit kan op verschillende manieren. De werkgever draagt al bij aan de aanschaf van een fiets. Een nieuwe fiets is echter lang niet altijd nodig. Door een bijdrage te geven voor onderhoud en reparatie wordt gestimuleerd dat rijksambtenaren langer met hun fiets doen. Een fiets, of bij de inrichting van de werkplek, gaan werknemers snel uit van nieuwe spullen. Reparatie van meubilair biedt werk aan mensen van Binnenwerk. Ook ICT apparatuur kan langer worden gebruikt. Omdat apparaten langer mee gaan zijn er minder grondstoffen nodig. De communicatie dat het ook om tweede hands spullen mag gaan wordt verbeterd. Bij de inrichting van de thuiswerkplek kan ook gebruik worden gemaakt van gerepareerd kantoormeubilair van het Rijk.
Efficiënt kantoorgebruik: van pieken naar balans
Op dinsdag en donderdag zijn rijkskantoren druk bezet. Dit idee richt zich op hoe de drukte beter verspreid kan worden over de week, zodat het voor alle collega’s fijn werken is. Van de schoonmaakmedewerkers tot kantoorpersoneel. En hoe we daardoor met minder middelen of vierkante meters, dus minder grondstoffen en uitstoot, kunnen werken. Op twee manieren wordt dit onderzocht. Kan je (financiële) prikkels inbouwen zodat werknemers meer op de rustige kantoordagen naar het werk reizen en op de drukke dagen vaker thuiswerken? Daarnaast wordt onderzocht om rijkspanden open te stellen voor andere gebruikers op momenten dat de panden niet op beperkt gebruikt worden. Dit als oplossing voor het ruimtegebrek voor bijvoorbeeld kinderopvang, muziek of studenten (studieruimten).
Teamuitjes, evenementen en geschenken zijn (sociaal) duurzaam
Voor medewerkers worden diverse uitstapjes georganiseerd voor bijvoorbeeld teambuilding, borrels, etentjes en feestjes. Deze kunnen duurzamer en socialer. Bijvoorbeeld door als team een middag vrijwilligerswerk te doen bij een zorginstelling of heggen te planten op het platte land. Of ga als directie ga een keer afval opruimen en daarna pas naar een strandtent. Hetzelfde geldt voor (kerst)cadeautjes. Hoewel het gebaar heel leuk kan zijn en positief ontvangen wordt is er een deel van de collega’s dat zegt “ik hoef dat product eigenlijk niet”. Of “schenk mijn bijdrage maar aan een goed doel”. En kies bij een bos bloemen voor een duurzaam gekweekt boeket. Bij dit idee wordt concreet onderzocht hoe we dit in de bedrijfsvoering kunnen organiseren. Daarnaast gaat het om gedrag en bewustzijn en wordt onderzocht hoe we dat met communicatie en voorlichting kunnen stimuleren.
Gemakkelijke inzet werkgeversbijdrage voor verduurzaming
Dit idee is om de mogelijkheden voor verduurzaming uit te breiden en makkelijker te maken. De huidige regeling is ook toegankelijk voor bewoners van huurwoningen, maar de opties zijn voor hen beperkter. Ook zijn er eigenaren van woningen die bijvoorbeeld geen geschikte dak hebben voor zonnepanelen of mogelijkheden om te isoleren. Daarnaast zijn er investeringen die erg duur zijn, waardoor de bijdrage onvoldoende is om mensen over de streep te trekken om deze investering te doen. Dit idee kijkt bijvoorbeeld naar een bijdrage voor (zeer) zuinige apparaten en de mogelijkheid van een meerjarige lening voor grote duurzame investeringen in de woning.
Gebruik IKB voor duurzame producten en diensten
Dit idee lijkt op het idee om de mogelijkheden voor verduurzaming van je woning te verbreden, maar gaat nog een stap verder. Het idee is om het IKB nog breder te gebruiken voor de aanschaf van duurzame producten of diensten. Hierbij gaat om zaken als duurzame apparaten, een internationale treinvakantie, de vergoeding van een laadpaal bij de woning. Onderzocht wordt wat hier wel en niet onder zou moeten vallen, waarbij van belang is dat het verdere verduurzaming echt ondersteunt.
